شایستگی رهبران
تجارب متعددی نشان داده است که دوره‌های آموزشی که هدف خود را «انتقال دانش» به مخاطبان در نظر می‌گیرند، ثمربخشی بالایی نشان نمی‌دهند. باتجربه‌ترین صاحب‌نظران و مؤسسات جهانی در حوزهی توسعه‌ی مدیریت، توصیه می‌کنند که از «آموزش‌های مبتنی بر شایستگی[1]» استفاده شود. امروزه شایستگی‌های مدیریتی اغلب به صورت رفتار تعریف می‌شوند؛ چرا که با این رویکرد، می‌توان از شواهد روشنی برای ارزیابی، ردگیری و توسعه‌ی شایستگی‌های افراد، بهره برد؛ و اثربخشی آموزش‌های مدیریتی را به چشم دید و سنجید. بنابراین هر شایستگی، مجموعه‌ای از رفتارها است که با پدید آوردن یک سبک رفتاری اثربخش، فرد را برای دست‌یابی به موفقیت برجسته در یک موقعیت حرفه‌ای، توانمند می‌سازد.
برای توسعه‌ی ظرفیت‌های یک سازمان در حوزهی مدیریت و رهبری، باید مجموعه‌ای از شایستگی‌های رفتاری در مدیران بالفعل و بالقوه‌ی آن سازمان، پرورش پیدا کند. پژوهش‌ها حاکی از آن است که توسعه‌ی یک شایستگی رفتاری اغلب به پرورش سایر شایستگی‌ها رفتاری نیز وابسته است؛ مثلاً ارتباطات یک فرد، بدون تقویت هوشیاری و توان ادراکی او در پردازش اطلاعات محیطی (خصوصاً اطلاعات مربوط به کنش‌های انسانی) به اوج نمی‌رسد. به عنوان مثالی دیگر، چنین رابطه‌ای بین رفتار ارتباطاتی و جرأت‌مندی یک فرد نیز متصور است؛ چرا که جسارت پایین یک فرد می‌تواند مانعی جدی بر سر راه ابراز وجود و ارتباطات او، به وجود آورد. با این وصف، توسعه‌ی هماهنگ مجموعه‌ای از شایستگی‌های بنیادین مدیریت و رهبری، اجتناب‌ناپذیر است.
این دوره‌ی ۶ تا ۱۲ ماهه ابتدا مخاطبانش را با شیوه‌ها و ابزارهای لازم برای مهارت‌آموزی و توسعه‌ی شایستگی‌های مدیریت و رهبری آشنا می‌کند؛ و سپس در ۸ ماژول مختلف آموزشی به ۸ شایستگی بنیادین مدیریت و رهبری می‌‌پردازد. شایستگی‌هایی که به صورت پیش‌فرض در این دوره بر روی آن‌ها کار می‌شود، برگرفته از مدل شایستگی‌های بنیادین نشا، شامل این موارد است: سرعت عمل و اجرای چالاک، برنامه‌مندی، مذاکره و ارتباطات دیپلماتیک، همدلی و حمایت، مقاومت و مدیریت استرس، جرأت‌مندی و رسیک‌پذیری، تفکر نقادانه و استدلال‌ورزی، حل مسأله‌ی خلاقانه.
نکته‌ی دیگر، این‌که در پس هر شایستگی، آمیخته‌های از ویژگی‌های درونی مانند خصایص شخصیتی، انگیزه‌ها، علایق، ارزش‌ها و نگرش‌های فردی نهفته است؛ اگرچه در نهایت نمود بیرونی (رفتاری) این ویژگی‌های درونی، شایستگی را به وجود می‌آورد. با این رویکرد، شایستگی‌های مدیریتی در واقع «مهارت‌های رفتاری» هستند که با اتکا بر درون‌مایه و ویژگی‌های روانشناختی یک فرد، خود را به صورت نهادینه و مستمر در زندگی سازمانی و شخصی او، نمایان می‌کنند. مداخله در زمینه‌های روانشناختی این شایستگی‌ها مستلزم روش‌های درون‌کاوانه است؛ حال آن‌که مهارت‌های رفتاری افراد را می‌توان با بهره‌گیری از روش‌های یادگیری عملی، به خوبی تحریک کرد و به سطح مورد انتظار، رسانید. دوره‌ی «شایستگی‌ها و مهارت‌های مدیریت و رهبری» فارغ از مداخله‌های روانشناختی و در سطحی کاملاً کاربردی، با استفاده از شبیه‌سازی، ایفای نقش، مباحثه و سایر روش‌های یادگیری عملی، تقویت مهارت‌های رفتاری افراد را تسهیل می‌کند. نشا پس از این دوره، از «برنامه‌ی منتورینگ و آموزش زیستن رهبران» برای تقویت زیربناهای روانشناختی شایستگی‌ها و ایجاد تغییرات پایدار رفتاری در افراد، کمک می‌گیرد.
[1] Competency-based training (CBT)