برنامه ی توسعه فردی*، «برنامهای مکتوب برای بهرهبرداری و نهادینهسازی قوتها، و کاهش (یا مدیریت) ضعفهای فردی در راستای تحقق اهداف هم سوشدهی فرد و سازمان» است. هر مدیر و یا استعداد مدیریتی برای گام برداشتن در مسیر توسعه نیازمند چنین برنامهای است. حال آنکه به دست آوردن این نظم برنامهای، چالشهای بسیار دارد که اغلب موجب میشوند برنامههای توسعهی فردی به مستنداتی کمعمق، کمثبات و فاقد ارزش انگیزشی و تعهدی کافی، تبدیل شوند.
پژوهشها و تجارب گروه توسعه مدیریت نشا حاکی از آن است که مسیر شغلی، اهداف سازمانی و انگیزههای فردی، اثر ویژهای در فرآیند توسعهی افراد دارند. اما با توجه به طبیعت متغیر سازمانها و ابهام و انعطافی که افراد در زندگی شغلی خود با آن مواجهاند، تعیین و پیگیری یک چشمانداز شغلی دقیق، چندان مقدور نیست؛ و افراد در طول زمان، با تلاطمهای انگیزشی متعددی مواجه میشوند. این در حالی است که افزایش توانمندیهای مدیریت و رهبری، غالباً فرد را با صورتمسألههایی از نوع «تغییر رفتار» مواجه میکند؛ و راهکار این مسائل برای افراد بزرگسال که ویژگیهای شخصیتی و رفتاری تثبیت شده دارند، اغلب پیچیده، چالشبرانگیز و بلندمدت است.
طرح قطبنمای توسعهی فردی، این پیچیدگیها را سادهسازی میکند؛ و با تدارک دیدن منظومهای از کارگاههای آموزشی و خدمات منتورینگ، به افراد کمک کند تا قطبنمایی درونی برای هدایت خود در مسیر توسعه فردی، به دست آورند. این دستآورد، به مراتب فراتر از تدوین برنامههای توسعهی فردی، یا طرحریزی و اجرای آموزشهای مرسوم سازمانی است.
بر اساس متد ساخت و تنظیم قطبنمای توسعه فردی نشا، هر توسعهجو با همراهی یک منتور به شناختی دقیقتر از قوتها و ضعفهای خود میرسد؛ انتظارات و اهداف فردی و سازمانی را بازشناسی و همسوسازی میکند؛ و با آموزش در حوزههای خودانگیختگی و فرایادگیری، برای پیگیری مستمر مسیر تغییر و توسعهی رفتار، آماده میشود. برای این مقصود، مجموعهای هماهنگ از کارگاههای آموزشی و جلسات منتورینگ به اجرا در میآید و در نتیجهی این فرآیند، برنامهی توسعهی فردی تدوین میشود.
بهترین زمان برای این برنامه، بلافاصله پس از برگزاری کانونهای ارزیابی و توسعه است. قطب نمای توسعه فردی را میتوان یک فاز کلیدی از برنامهی توسعه رهبری در سازمان دانست. این برنامه، نتایج ارزیابی شایستگی افراد در کانون را به عنوان ورودی تحویل میگیرد؛ و طی ۴ تا ۸ ماه، زیربنای روانشناختی برای ثمربخشی برنامههای توسعهی شایستگی را تقویت میکند. بنابراین طرح قطبنمای توسعهی فردی، دقیقاً مهمترین خلأ و آسیبپذیری آموزشهای مدیریت و رهبری (فقدان آمادگیهای روانی برای پیگیری برنامههای تغییر رفتار) را هدفگیری میکند.
این طرح همچنین مقدمات نقشپذیری سرپرستِ هریک از توسعهجویان در فرآیند توسعهی فردی ایشان را فراهم میآورد؛ و با آموزش مربیگری و جلسات کوچمنتورینگ، مدیران را برای ایفای نقش به عنوان مربی و حامیِ توسعهی افراد زیرمجموعه، آماده میکند. بنابراین قطبنمای توسعهی فردی را میتوان راهکاری برای به جریان انداختن فرآیند جانشینپروری در سازمان نیز در نظر گرفت.
*برنامه ی توسعه فردی: Individual Development Plan (IDP.)